Konut kiralarında yaşanan artışlar, hem kiracılar hem de ev sahipleri açısından oldukça hassas bir konudur. Kira bedellerinin yıllık ne kadar artabileceği, ekonomik koşullara, enflasyon oranına ve yasal düzenlemelere bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu yazımızda, yıllık kira artış oranlarının nasıl belirlendiğini, yasal sınırları ve tarafların bu süreçte nelere dikkat etmesi gerektiğini detaylıca inceliyoruz.
Yıllık Kira Artış Oranı Nedir?
Yıllık kira artış oranı, kiracının her kira dönemi sonunda ödemesi gereken yeni kira bedelinin belirlenmesinde kullanılan yüzdelik değerdir. Türkiye’de kira artışları belirli yasal çerçeveler dahilinde yapılmakta olup, bu oranlar genellikle Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verileri baz alınarak hesaplanır ve Borçlar Kanunu’na göre sınırlanır.
Kira Artış Oranını Belirleyen Yasal Düzenlemeler
Kira artış oranları, Türk Borçlar Kanunu’na göre belirli kurallar çerçevesinde yapılır.
Borçlar Kanunu’na Göre Artış Sınırı
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na göre konut ve çatılı işyeri kiralarında yıllık artış, TÜFE’nin 12 aylık ortalamasını geçemez.
Geçici Düzenlemeler ve Tavan Uygulaması
Son yıllarda yaşanan yüksek enflasyon nedeniyle bazı dönemlerde hükümet, kira artışlarına %25’lik tavan sınırlaması getirmiştir.
TÜFE Ortalaması Kira Artışında Nasıl Kullanılır?
Kira artış hesaplamalarında en çok kullanılan yöntem TÜFE’nin 12 aylık ortalamasıdır. Bu oran, hem kiracıları koruyucu hem de ev sahiplerinin gelir kaybını önleyici bir denge sağlar. TÜİK’in her ay yayımladığı verilere göre belirlenen bu oran, kira kontratlarında yer almasa bile yasal olarak geçerli sayılır.
Ev Sahipleri ve Kiracılar İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kira artış sürecinde her iki tarafın da mağdur olmaması için belirli konulara dikkat edilmesi gerekir.
Sözleşme Şartları
Kira sözleşmesinde açık bir artış oranı yer alsa bile bu oran yasal sınırları aşamaz, yani sözleşme TÜFE ortalamasından yüksek bir oran belirleyemez.
Yazılı Bildirim
Kira artışının geçerli olabilmesi için ev sahibinin artışı kiracıya yazılı olarak bildirmesi gerekir, aksi takdirde eski kira bedeli geçerli kalır.
Kira Artışı Hesaplama Örneği
Uygulamada, yıllık kira artışı hesaplanırken mevcut kira bedeline TÜFE ortalamasının uygulanması yeterlidir.
Örnek Hesaplama
Eğer mevcut kira 10.000 TL ve TÜFE ortalaması %53 ise, yeni kira bedeli 10.000 + (10.000 x 0.53) = 15.300 TL olur. Ancak yasal bir tavan uygulaması varsa bu oran en fazla %25 ile sınırlanabilir.
Kira Artışında Anlaşmazlık Durumunda Ne Yapılmalı?
Taraflar arasında kira artışına ilişkin anlaşmazlık çıkması durumunda hukuki yollara başvurmak mümkündür.
Arabuluculuk ve Mahkeme Süreci
Öncelikle arabuluculuk yöntemiyle uzlaşma aranmalı, bu mümkün değilse sulh hukuk mahkemesine başvuru yapılmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Yıllık kira artışı hakkında merak edilen birçok soru bulunmaktadır. İşte bu konuyla ilgili en sık yöneltilen soruların yanıtları:
Kira artışı ne zaman yapılır?
Kira artışı, kira sözleşmesinin yenilendiği tarihte yapılır. Her yıl sözleşmenin yıl dönümünde geçerli olan TÜFE ortalaması baz alınarak kira bedeli artırılabilir.
Kira artışı zorunlu mudur?
Hayır, kira artışı tarafların anlaşmasına bağlıdır. Ev sahibi artış talebinde bulunmazsa mevcut kira aynı kalabilir, ancak talep varsa yasal sınırlar dahilinde artırılabilir.
Ev sahibi %25’ten fazla artış yapabilir mi?
Geçici düzenlemeler gereği, 2024 yılı itibarıyla konut kiralarında %25 artış sınırı uygulanmaktadır. Bu sınır yasal bir zorunluluktur ve aşılamaz.
Kira sözleşmesinde artış oranı belirtilmediyse ne olur?
Sözleşmede kira artışına dair bir oran yer almıyorsa, yasal olarak TÜFE’nin 12 aylık ortalaması esas alınır. Bu oran, mahkemelerde de geçerli kabul edilir.
Kiracı artışı kabul etmezse ne olur?
Kiracı, artış oranı yasal sınırları aşmıyorsa bu artışı kabul etmek zorundadır. Aksi durumda ev sahibi sözleşme yenilememeyi tercih edebilir veya hukuki süreci başlatabilir.
İş yeri kiraları için %25 sınırı geçerli mi?
Hayır, %25’lik tavan yalnızca konut kiraları için geçerlidir. İş yeri kiralarında yıllık artışlar TÜFE ortalaması üzerinden yapılabilir.
Ev sahibi bildirim yapmadan zam yapabilir mi?
Ev sahibinin kira artışını geçerli kılabilmesi için yazılı bildirim yapması gerekir. Sözlü ya da haber verilmeden yapılan zamlar geçersizdir.
Kira artış oranı nasıl takip edilir?
TÜFE ortalaması her ay TÜİK tarafından açıklanır. Kiracılar ve ev sahipleri bu verileri internet üzerinden takip ederek kira artışını buna göre hesaplayabilir.
Yorumlar kapalı.